Zrównoważony rozwój w organizacji wydarzeń sportowych
Wydarzenia sportowe, głównie te wielkoformatowe (wszystkie rodzaje igrzysk olimpijskich, mistrzostwa świata i Europy) mogą znacząco wpływać na środowisko naturalne. Coraz więcej organizatorów wydarzeń sportowych (w Europie i na świecie) podejmuje wyzwanie wdrażania rozwiązań związanych z ochroną środowiska i wpływu społecznego, organizując tym samym wydarzenia o mniejszym śladzie środowiskowym, podnosząc świadomość kibiców oraz wpływając na zmianę ich postaw i zachowań. Przykładowo, organizatorzy Igrzysk Olimpijskich Paryż 2024 zmniejszyli ślad węglowy o 54,6%, w porównaniu ze średnimi dla IO z Londynu 2012 oraz Rio 2016, przy czym ślad węglowy obliczono na 1,59 mln ton ekwiwalentu CO2. Z kolei organizatorzy The Ocen Race ustanowili cel zmniejszenia o połowę emisji gazów cieplarnianych do 2030 roku i osiągniecie zerowej emisji netto do roku 2040. Przykłady z różnych organizacji sportowych na całym świecie (związków, klubów, stowarzyszeń) pokazują, że nawet małe kroki mogą prowadzić do znaczących zmian i efektów, inspirując innych do podjęcia działań na rzecz ochrony środowiska. Takie kroki podjęto również w Polsce.
Mistrzostwa Świata w Piłce Ręcznej Mężczyzn w Katowicach, fot. Zalasem1
Mistrzostwa Świata w Piłce Ręcznej Mężczyzn POLSWE2023
Mistrzostwa Świata w Piłce Ręcznej Mężczyzn 2023, to 19 dni, 32 drużyny, 61 meczy rozegranych w Polsce, 205 tys. widzów. i …duże obciążenie dla naszej planety. Wydarzenie zostało zorganizowane przez Związek Piłki Ręcznej w Polsce, wspólnie ze Szwedzką Federacją Piłki Ręcznej. Jako Departament ds. Organizacji MŚ POLSWE2023 po stronie Polski, będąc świadomi rosnącego zainteresowania i zapotrzebowania na wdrażanie rozwiązań zrównoważonego rozwoju w sektorze sportowym, postanowiliśmy podejść do tego odpowiedzialnie. Tym bardziej, że w świetle wytycznych Światowej Federacji Piłki Ręcznej (IHF) dla organizatora Mistrzostw znalazły się dwa punkty w ramach najważniejszych celów imprezy, dotyczące zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska.
Wspólnie z partnerem doświadczonym w zakresie zrównoważonego rozwoju firmą Deloitte i przy wsparciu ze strony szwedzkiej oraz partnerami mistrzostw (miasta i regiony organizatorzy/gospodarze oraz podmioty partnerskie) przygotowaliśmy plan dotyczący zrównoważonego rozwoju w kontekście organizacji mistrzostw w Polsce. Według naszej wiedzy, żadne wcześniej duże wydarzenie sportowe tej rangi, organizowane w kraju, nie podejmowało tego tematu, stąd know-how i przykłady dobrych praktyk czerpaliśmy głównie z benchmarku zagranicznych federacji, związków i organizatorów dużych wydarzeń sportowych. Chętnie się tym doświadczeniem dzielimy, aby inspirować do podejmowania zrównoważonych działań i wdrażania lepszych standardów w organizacji wydarzeń sportowych.
Prezentacja Ambasadorów Mistrzostw w województwie śląskim - Sławomira Szmala oraz Iwony Niedźwiedź, fot. Biuro Prasowe Mistrzostw Świata w Piłce Ręcznej Mężczyzn w Polsce
Co dotychczas robiły Miasta-Gospodarze?
Analizę rozpoczęliśmy od Katowic, Krakowa, Płocka i Gdańska, czyli miast gospodarzy oraz regionów gospodarzy (województwo śląskie, województwo małopolskie, województwo mazowieckie). Sprawdzaliśmy jak podchodzą do zrównoważonego rozwoju i jakie działania podejmują w jego ramach, w odniesieniu do wybranych celów Agendy ONZ 20230. Dzięki zaangażowaniu przedstawicieli miast we wspieraniu naszych analiz, przygotowaliśmy obszerny dokument, w którym podkreśliliśmy, że miasta te aktywnie realizują strategie zrównoważonego rozwoju, koncentrując się na ochronie środowiska, efektywności energetycznej oraz nowoczesnych rozwiązaniach urbanistycznych. Dla przykładu: Kraków inwestuje m.in. w inteligentne zarządzanie energią, rozwój ekologicznego transportu i edukację ekologiczną, natomiast Katowice stawiają na zrównoważoną strukturę przestrzenną, integrację transportową i rewitalizację terenów poprzemysłowych. Z kolei Gdańsk, m.in. promuje nowoczesne systemy komunikacji oraz gospodarkę opartą na wiedzy i innowacjach, a Płock koncentruje się na poprawie jakości powietrza, adaptacji do zmian klimatu oraz wspieraniu lokalnych start-upów. Następnie przeanalizowaliśmy miejsca spotkań, czyli hale i ich możliwości działań w ramach zrównoważonego rozwoju, tym razem w ujęciu celów ESG, czyli odniesienie do działań wobec środowiska, społeczeństwa i aspektów zarządzania. Trzeci wymiar analizy dotyczył nas, organizatora mistrzostw.
Organizacja wydarzenia sportowego takiej rangi to efekt bliskiej współpracy i świadomych decyzji podejmowanych na każdym etapie – zarówno przez organizatorów, partnerów, jak i uczestników oraz kibiców. To suma drobnych zmian i codziennych wyborów, wspierających wydarzenie, które finalnie nie tylko dostarcza sportowych emocji, ale także dba o przyszłość naszej planety. Od zrównoważonych rozwiązań logistycznych i infrastrukturalnych, po odpowiedzialną konsumpcję i zrównoważoną mobilność – każdy gest, nawet najmniejszy, ma znaczenie. Jako rezultat tych analiz opracowaliśmy i wdrożyliśmy Kodeks Dobrych Praktyk, jako nasze zobowiązanie wobec zrównoważonego rozwoju w organizacji mistrzostw, uwzględniając nasze możliwości i posiadane zasoby.
Zwycięzcy Mistrzostw - Reprezentacja Danii. fot. International Handball Federation
Zrównoważony rozwój i ekologia
Postawiliśmy na eko-transport. W Katowicach mieliśmy do dyspozycji drużyn pięć autobusów elektrycznych, natomiast w Płocku cztery autobusy hybrydowe. Departament ds. Organizacji Mistrzostwa korzystał z 57 samochodów Suzuki, wszystkie z napędem hybrydowym. Dodatkowo, w mediach społecznościowych promowaliśmy korzystanie z transportu publicznego w celu dojazdu na mecze. Wsparciem dla tego podejścia było zapewnienie bezpłatnych przejazdów komunikacją miejską dla wolontariuszy (która to grupa była najliczniejszą grupą dojeżdżającą na hale z ramienia organizatora) w Płocku, Gdańsku i Krakowie oraz Kolejami Śląskimi na Śląsku. Dodatkowo w aglomeracji Katowice wszystkie osoby akredytowane poruszały się bezpłatnie pociągami Kolei Śląskich, na podstawie akredytacji lub biletu na dany dzień meczowy, a w Krakowie z bezpłatnych przejazdów transportem miejskim korzystali także przedstawiciele mediów. Nie byłoby to możliwe gdyby nie bliska współpraca i duże zaangażowanie władz miast gospodarzy w te działania.
Ważnym działaniem było ograniczenie zużycia plastiku, szczególnie plastikowych butelek po wodzie. We wszystkich halach umieściliśmy dystrybutory z wodą dla wolontariuszy, dziennikarzy oraz lokalnych komitetów organizacyjnych, a wszyscy wolontariusze dodatkowo otrzymali aluminiowe bidony, które mogli wielokrotnie wykorzystywać podczas wydarzenia. Dzięki temu, według naszych szacunków, nie obciążyliśmy środowiska łącznie przeszło 14.300 butelek plastikowych o pojemności 0,5l.
Autobus elektryczny wykorzystywany na potrzeby Mistrzostw w Katowicach. fot. Dobrosława Mruk-Tomczak
Z kolei w celu przeciwdziałania marnotrawieniu żywności, na stołach z posiłkami rozstawiliśmy grafiki nawołujące do ograniczenia marnowania jedzenia. Wprowadziliśmy talerze i szklanki o mniejszym rozmiarze, a w menu uwzględniliśmy duży udział monoporcji i dań roślinnych. Segregacja odpadów była ważnym elementem naszego podejścia, stąd we wszystkich halach oznakowaliśmy kosze na śmieci, uwzględniając segregację oraz dodatkowo wyeksponowaliśmy w przestrzeniach wspólnych plakaty z hasłami zachęcającymi do segregacji. Promując ideę i podejście do zrównoważonego rozwoju, przygotowaliśmy film z Ergo Areny, jako przykład strategicznego podejścia do działań pro środowiskowych, który został opublikowany na kanale YouTube, inspirując inne organizacje do wdrażania podobnych rozwiązań.
Społeczna odpowiedzialność i promocja wartości sportowych
Promując skuteczne i odpowiedzialne zarządzanie wolontariuszami w trakcie wydarzenia, podkreślając ich udział i znaczenie w społeczeństwie oraz społeczne zaangażowanie, przygotowaliśmy film z podziękowaniem i docenieniem ich pracy, który był wyświetlany na telebimach, we wszystkich halach w trakcie mistrzostw. Działanie to miało na celu nie tylko okazanie wdzięczności za ich pracę, ale także promowanie wolontariatu jako ważnej części społeczeństwa obywatelskiego. Z kolei w ramach promocji piłki ręcznej jako ważnej determinanty rozwoju psychofizycznego dzieci i młodzieży, zorganizowaliśmy przeszło 90 imprez w miastach i regionach gospodarzy. Podstawową przesłanką tych wydarzeń było promowanie kultury fizycznej i wartości respektowanych w środowisku sportowym wśród najmłodszych.
Podsumowanie
Inicjatywa związana z wdrożeniem rozwiązań zrównoważonego rozwoju była dla nas dużym wyróżnieniem, ale zarazem wyzwaniem. Nauczyliśmy się, że działania na rzecz zrównoważonego rozwoju są skuteczne tylko wtedy, gdy są realizowane zespołowo, jako wspólne przedsięwzięcia. Przekonaliśmy się, że małe działania mogą prowadzić do dużych, istotnych zmian w świadomości uczestników. Chcielibyśmy, aby stanowiło to przykład dla organizatorów wydarzeń sportowych, a w niedalekiej przyszłości stało się normą, nie tylko podczas organizacji dużych wydarzeń o zasięgu międzynarodowym, ale również wydarzeń o randze krajowej, regionalnej czy lokalnej. Organizatorzy wydarzeń, sportowcy, kibice oraz fani mogą wspólnie działać na rzecz ochrony środowiska, tworząc bardziej zrównoważoną przyszłość dla sportu i całej globalnej społeczności.
PS. Autorka tekstu była członkinią zespołu organizującego mistrzostwa jako Koordynatorka ds. Zrównoważonego Rozwoju
