Urzędy są zobligowane do zapewnienia dostępności swoich usług dla osób z niepełnosprawnościami, w wieku senioralnym, z ograniczoną mobilnością, rodziców z dziećmi w wózkach, osób przemieszczających się z bagażami itp.
Czy firmy także są otwarte dla wszystkich?
Kontrola Najwyższej Izby Kontroli z udziałem ekspertów, w tym osób z niepełnosprawnościami, prowadzona w latach 2016-2017 w 94 obiektach użyteczności publicznej wykazała, że wszystkie miały bariery. To między innymi dlatego powstała ustawa o zapewnieniu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami. Chociaż ustawa wspomina głównie podmioty publiczne jako zobowiązane do stosowania wymogów dostępności, znajdziemy w niej także nawiązanie do przedsiębiorców. Mam przekonanie, że wiele firm zdecyduje się na zapewnienie dostępności, biorąc pod uwagę odpowiedzialność wobec pracowników, klientów i innych interesariuszy. Warto wiedzieć, że podmiot niepubliczny – jako świadectwo swojej dostępności – może przeprowadzić u siebie tzw. certyfikację nieobowiązkową. Od wiosny 2021 r. na stronie Ministerstwa Funduszy można znaleźć listę akredytowanych podmiotów, które prowadzą audyty dostępności u przedsiębiorców. Pozytywnie zakończony audyt wpłynie na przyznanie certyfikatu dostępności, który stanowić będzie podstawę do 5% zniżki w opłatach na PFRON.
Audyt dostępności
Przy planowaniu audytów konieczne jest branie pod uwagę znajomości potrzeb osób z niepełnosprawnościami oraz patrzenie na obiekt, przestrzeń, procedury obsługi klienta bądź stronę internetową/aplikację mobilną z perspektywy osoby ze szczególnymi potrzebami. W sytuacji, gdy w firmie nie ma osoby kompetentnej w temacie dostępności dla osób z tzw. szczególnymi potrzebami, rekomendowane jest zlecenie audytów dostępności podmiotowi zewnętrznemu na przykład organizacji społecznej. Organizacje pozarządowe od wielu lat w Polsce prowadzą pracę u podstaw – kształtując świadomość, szkoląc, promując pozytywne postawy wobec osób z niepełnosprawnościami. Mogą być partnerem przedsiębiorstwa w zapewnianiu jego dostępności. Oprócz wsparcia w diagnozie dostępności mogą podzielić się sprawdzonymi, optymalnymi rozwiązaniami do wdrożenia.
Dostępność
Jest pewne, że osoby na co dzień doświadczające różnorakich ograniczeń najlepiej sprawdzą dostępność pod kątem swojej niepełnosprawności. Po pierwsze od strony architektonicznej, gdzie znajduje się najwięcej barier – schodów, progów, stromych podjazdów, wąskich lub ciężkich do otwarcia drzwi, zbyt wysoko umiejscowionych włączników światła, luster, niedostępnych toalet itd. Po drugie zbyt wysokie, nieprzystosowane lady recepcyjne, wieszaki w szatniach oraz – z pozoru prozaiczna rzecz – kosze na śmieci otwierane nogą. Osoby niewidome na pewno zwrócą szczególną uwagę na fizyczne przeszkody w ciągach komunikacyjnych, brak zabezpieczeń przy krawędziach (krawężniki, przejścia dla pieszych) powodujących niebezpieczeństwo. Osoby słabowidzące, jako kolejna ważna grupa testerów przestrzeni i obiektów, położą nacisk na kontrasty na schodach, szklanych drzwiach, przy ścianach, oznakowanie punktów obsługi klienta. Natomiast osoby Głuche/głuche bez prawidłowego oznakowania, nawigacji, a przede wszystkim obsługi w Polskim Języku Migowym (bezpłatnej i bez konieczności uprzedzania o takiej potrzebie) nie skorzystają z oferty danej organizacji. Podobnie jak osoby słabosłyszące bez urządzeń ułatwiających słyszenie, takich jak pętla indukcyjna.
Warto wspomnieć, że do grona osób ze szczególnymi potrzebami nie zaliczają się tylko wskazane grupy – wystarczy wspomnieć o osobach z niepełnosprawnością intelektualną, zaburzeniami demencyjnymi, spowodowanymi wiekiem, chorobami czy wypadkami – w takiej sytuacji konieczne jest komunikowanie w tekście łatwym do czytania i zrozumienia, tzw. Easy-to-Read (ETR). Dostępność cyfrowa to kolejny bardzo ważny element zapewnienia uniwersalności. Jego namiastkę pokazał nam trudny, pandemiczny okres, gdzie większość z nas musiała korzystać z komputerów i internetu w celach komunikacyjnych czy po prostu załatwienia sprawy w urzędzie.
Dostępność dla firm i organizacji publicznych to stosunkowo mały krok, zapewniający ogromną wartość uczestniczenia w pełni w życiu każdej osobie bez względu na ograniczenia, które jej towarzyszą w związku np. z niepełnosprawnością bądź wiekiem. To zapewnienie podstawowych praw człowieka!
W Poznaniu od niedawna funkcjonuje Poznańskie Centrum Dostępności - miejsce prowadzone przez Fundację Mili Ludzie, które pomaga instytucjom i organizacjom pozarządowym w byciu bardziej dostępnymi.
